Zeeland

SP Zeeland heeft zich in de Provinciale Staten door de jaren heen altijd hard gemaakt voor een verbod op varend ontgassen in Zeeland. Het ziet er na al die jaren uit dat het er ook eindelijk van gaat komen.

Wat is varend ontgassen?

Na het afleveren van ladingen in de havens, blijven er soms giftige gassen achter in de scheepsruimen. Dat gebeurt bijvoorbeeld als de lading wisselt van gas naar olie, of andersom. Om de ruimen schoon te maken, varen schepen dan met open deuren over de Westerschelde en de Zeeuwse kanalen zodat de scheepsruimen goed kunnen 'luchten'. Daarbij komen onder meer kankerverwekkende benzeendampen vrij. Dit is schadelijk voor het milieu, de omwonenden en uiteraard ook voor de bemanning.

‘Ontgassingstoerisme’ in Zeeland

In België en in alle andere provincies in Nederland gold al een verbod op dit varend ontgassen. Zeeland was op dit vlak nog een witte vlek op de kaart. Het dunbevolkte Zeeland is daarom al jaren een vrijplaats voor schippers die kwalijke en giftige dampen kwijt willen. Met ventilatoren blazen ze restgassen uit de ruimen de lucht in. Dat is schadelijk voor het milieu, maar ook voor de bemanning. Het heeft volgens politieke partijen al geleid tot 'ontgassingstoerisme' in de scheepvaart, zowel voor de binnenvaart als voor grotere schepen.

Installaties

Alle politieke partijen in Provinciale Staten waren in principe voor een verbod, maar werden het niet eens over het moment waarop zo'n verbod moest ingaan. VVD, SGP en ChristenUnie wilden bij nader inzien pas een verbod als er voldoende ontgassingsinstallaties zijn waarmee schepen hun chemische dampen 'wit' kwijt kunnen. Intussen zijn er ook in Zeeland ontgassingsinstallaties, in de zomer van 2018 is het verbod hier ingegaan.

Verbod geldt niet voor Rijkswateren

Eind 2018 ruzieden de provincie Zeeland en minister Van Nieuwenhuizen met elkaar over dit ontgassingsverbod. De provincie had in de zomer van 2018 het varend ontgassen op de Zeeuwse wateren verboden. Maar volgens de minister zijn de Westerschelde, het Kanaal Gent-Terneuzen en het Schelde-Rijnkanaal Rijkswateren en daarover is zij de baas en niet de provincie. En dus gold het verbod niet voor deze wateren, liet ze weten.

Taskforce varend ontgassen

Vervolgens heeft minister Cora van Nieuwenhuizen in 2018 een taskforce varend ontgassen opgericht om de invoering van het landelijke verbod soepel te laten verlopen. De taskforce wordt sinds dat jaar voorgezeten door gedeputeerde Dick van der Velde van de Provincie Zeeland. Aan de taskforce wordt deelgenomen door vertegenwoordigers van de Rijksoverheid, provincies, havens, verladers, vervoerders, opslagbedrijven en dampverwerkers.

Verkeerd geïnformeerd

Al zeker tien jaar zeggen de ministers het ontgassen wel te wíllen, maar niet te kúnnen verbieden. Het zou onmogelijk zijn, omdat een internationaal verdrag over ontgassen niet is goedgekeurd door alle deelnemende landen. Die zogenoemde ratificatie laat nog steeds op zich wachten. Frankrijk en Zwitserland hadden dat nog niet gedaan.

Overigens concludeerden onderzoekers van de Erasmus Universiteit dat dat helemaal niet klopt. Volgens de onderzoekers is nergens in het verdrag iets te vinden dat een landelijk verbod in de weg zou staan. Sterker nog: het lijkt erop dat Nederland op basis van mensenrechtenverdragen het ontgassen juist wél moet verbieden. Dat zeggen onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam na uitgebreid onderzoek.

Verbod niet in fases

Uiterlijk volgend jaar juli gaat het verbod op varend ontgassen door binnenvaartschepen dan eindelijk in. Het wordt dan verboden om laadruimen leeg te blazen als daar schadelijke dampen bij vrijkomen. De Inspectie voor Leefomgeving en Transport gaat het verbod handhaven.

Het verbod gaat direct gelden voor veel vormen van ontgassen. Eerder werd afgesproken om in fases stoffen te verbieden, maar volgens Harbers wil de Nederlandse sector dat niet. Vanaf juli 2024 geldt het verbod dus niet alleen voor benzine of benzeen, maar ook voor gassen van ruwe aardolie, ontvlambare vloeistoffen en koolwaterstoffen met meer dan 10 procent benzeen.

Lees ook: ons vorige artikel over varend ontgassen